Boerderijen zijn de parels in het Zeeuwse landschap
Maar deze parels in stand houden gaat niet vanzelf, dit doet vaak niet alleen een beroep op veel fysieke inspanning van de eigenaren. Maar ook een beroep op hun financiële mogelijkheden.
We spreken gemakkelijk over boerderijen. Maar deze bestonden uit een ensemble van een woongedeelte, grote schuur, bakhuisje, karreschuur/wagenhuis, varkenshok, drenk (veedrinkput), moestuin, boomgaard, houtwallen, singels, oprijlaan.
Vroeger allemaal deel uitmakend van de bedrijfsvoering en uitdragen van de status van de eigenaar.
Veel is verdwenen of niet meer rendabel in een huidige bedrijfsvoering of particulier gebruik. Maar de kosten van onderhoud gaan wel door.
Gelukkig bestaan er best veel mogelijkheden van instanties om instandhouding te stimuleren.
Vaak wordt in eerste instantie aan subsidies gedacht als tegemoetkoming in de onderhoudskosten.
Maar er kan ook geholpen worden bij herbestemming waardoor nieuwe economische dragers voor de instandhouding gevonden kunnen worden. Of natuurlijk een combinatie van mogelijkheden.
De boerderijstichting kan u informeren over de mogelijkheden voor subsidies en herbestemmingen. Gezien dat de wet- en regelgevingen continu kunnen wijzigen, maar ook omdat het maatwerk is. Wij hebben in onze stichting meerdere experts die u kunnen adviseren over de mogelijkheden. U kunt het beste een verzoek indienen op het standaard mailadres boerderijstichting@erfgoedzeeland.nl . Dan kunnen wij intern kijken hoe we u het beste verder kunnen helpen.
Hieronder volgt een opsomming van subsidiemogelijkheden opgesteld door Erfgoed Zeeland. De boerderijstichting is er niet verantwoordelijk dat deze informatie compleet is.
Informatie van de website van Erfgoed Zeeland
Financiële ondersteuning eigenaren rijksmonumenten
In Zeeland zijn er circa 3.750 objecten en terreinen geregistreerd als rijksmonument. Het merendeel van deze rijksmonumenten, ruim 2.400, betreft objecten die oorspronkelijk als woonhuis zijn gebouwd. De oorspronkelijke functie van een object is bepalend voor de categorie-indeling in het rijksmonumentenregister. De overige rijksmonumenten betreffen onder meer kerkelijke gebouwen, boerderijen, molens, kastelen, landhuizen en buitenplaatsen, industriële gebouwen en verdedigingswerken.
Rijksmonumenten en de wettelijke gevolgen
Nadat een object of terrein als rijksmonument is aangewezen heeft de eigenaar te maken met een, overigens beperkt, aantal wettelijke verplichtingen. Van belang is dat een eigenaar voor belangrijke ingrepen een vergunning moet aanvragen bij de gemeente. Sommige ingrepen aan een rijksmonument zijn vergunningsvrij. De gemeente kan je hierover meer informatie geven.
De gemeente kan op grond van de Erfgoedwet een eigenaar de verplichting opleggen zijn rijksmonument te onderhouden. Dat is mogelijk indien de gemeente van oordeel is dat een eigenaar zijn monument verwaarloost, waardoor de instandhouding ervan wordt bedreigd.
Kennis en informatie
Voor eigenaren van rijksmonumenten is veel kennis en informatie beschikbaar. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft in de afgelopen jaren een groot aantal brochures en publicaties ontwikkeld en gepubliceerd. Dit varieert van richtlijnen die je helpen bij het onderhoud van je monument tot specialistische brochures over beglazing, voegwerk en het reinigen van gevels. Deze informatie is (gratis) verkrijgbaar bij de RCE: www.cultureelerfgoed.nl.
Voor financiële informatie kun je terecht op www.monumenten.nl. Deze website is een initiatief van de RCE en het Restauratiefonds en geeft informatie over subsidie- en financieringsmogelijkheden.
Belangrijke websites
www.cultureelerfgoed.nl (RCE)
www.zeeland.nl (Provincie Zeeland)
www.monumenten.nl
www.restauratiefonds.nl
www.rvo.nl
www.stichtingerm.nl
Overzicht subsidiemogelijkheden bij Rijk en Provincie
Subsidieregeling voor rijksmonumenten met een woonfunctie
Deze regeling is op 1 januari 2019 in werking getreden ter vervanging van de fiscale aftrek voor rijksmonumenten. De subsidie bedraagt 38% en is na afloop van het kalenderjaar tussen 1 maart en 30 april aan te vragen bij de RCE. Meer informatie over deze woonhuissubsidie is te lezen op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Op deze website kun je je ook aanmelden om het laatste nieuws over deze regeling te ontvangen.
Het is verder belangrijk om te weten dat ook de abonnements- en inspectiekosten van de Monumentenwacht voor subsidie (38%) in aanmerking komen.
Subsidieregeling instandhouding monumenten
Deze sinds 2006 bestaande regeling is bedoeld voor eigenaren van niet-woonhuismonumenten. Subsidie is mogelijk op basis van een 6-jarenplan, waarbij het subsidiepercentage sinds 1 januari 2019 is verhoogd van 50% naar 60%. De SIM-subsidie is jaarlijks aan te vragen bij de RCE tussen 1 februari en 31 maart. Meer informatie hierover is te lezen op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
Subsidieregeling stimulering herbestemming monumenten
Deze regeling is bedoeld voor eigenaren en belanghebbenden van onder andere rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en gebouwen van cultuurhistorische waarde. Zowel voor een onderzoek naar de haalbaarheid van een herbestemming, eventueel in combinatie met het uitvoeren van een verduurzamingsonderzoek, als voor het wind- en waterdicht maken en houden is een subsidie mogelijk van 70%. De subsidie is jaarlijks aan te vragen bij de RCE tussen 1 oktober en 30 november. Op de website van de RCE vindt u meer informatie over de Subsidie herbestemming.
Provinciale subsidieregeling voor restauratie van rijksmonumenten
De Provincie Zeeland heeft een subsidieregeling voor de restauratie van rijksmonumenten. Eigenaren van onder andere kerkgebouwen, molens, boerderijen, stadhuizen en fabrieken komen in aanmerking. Uitgesloten van deze regeling zijn woonhuizen en groene en archeologische monumenten. Het maximum subsidiepercentage bedraagt 70% met een maximum bedrag van €500.000. De subsidie is aan te vragen bij de Provincie Zeeland tussen 1 maart en 1 mei 2023.
Gemeentelijke subsidieregelingen
Enkele Zeeuwse gemeenten hebben ook een subsidieregeling voor rijksmonumenten en/of voor gemeentelijke monumenten. Informatie daarover kan je verkrijgen bij de gemeente waarin het monument staat.
Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten
Voor eigenaren van rijksmonumenten heeft het Restauratiefonds het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten ingesteld. Na het doen van een Zelfscan Duurzaam Monument, kan een eigenaar zich inschrijven voor het Ontzorgingsprogramma en een DuMo-adviseur kiezen. Deze mag deelnemers aan dit programma 50% korting geven op de kosten van een Duurzaam Monumentenadvies van max. € 1.750 ex. BTW en vervolgens 100% korting (max. € 2.500 ex. BTW) op de kosten van de begeleiding richting het uitvoeren van de verduurzaming.
Leningen en hypotheken van het Restauratiefonds
Het Restauratiefonds heeft verschillende leningen en hypotheken tegen een lage rente voor het verduurzamen, restaureren of onderhouden van monumenten. Meer informatie kunt u vinden op de website van het Restauratiefonds.
Informatiebijeenkomsten
Erfgoed Zeeland kan voor iedere Zeeuwse gemeente of organisatie een informatiebijeenkomst voor eigenaren van rijksmonumenten verzorgen samen met het Restauratiefonds en de Monumentenwacht Zeeland. Neem hiervoor contact met ons op.
Peter Zwemer
Ik ben Peter Zwemer, trainee adviseur erfgoed bij Erfgoed Zeeland. Mocht je vragen hebben, dan beantwoord ik deze graag voor je.
Peter Zwemer, trainee adviseur erfgoed Stuur me een mail Of bel me: (0)118 670 605 / +31 (0)6 25 72 67 34
Jaarlijks bestaat de mogelijkheid om bij het Rijk een subsidie aan te vragen voor een haalbaarheidsonderzoek herbestemming.
Via de website van de Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed kunt u een aanvraag indienen. Voor 2024 is er nog geen mogelijkheid maar na verwachting zal dit op niet al te lange termijn bekend worden. Gebruikelijk is dat de aanvraagtermijn van 1 oktober tot 30 november loopt. Zodra de pagina op de website actueel is zullen we de link aanpassen. Link naar Rijksdienst voor het cultureel erfgoed